П.Төмөр-Очир: Бельги улсад компани байгуулах, ажиллуулахад харьцангуй хялбар журамтай

Брюссель хот дахь Монгол Улсын Худалдааны танхимын Гүйцэтгэх захирал  П.Төмөр-Очиртой хийсэн товч ярилцлагыг Та бүхэнд хүргэж байна.

Бельги улсын эдийн засгийн талаар товч мэдээлэл өгнө үү?
Бельги нь олон улсын худалдаанаас ихээхэн хамааралтай, өндөр хөгжилтэй, нээлттэй эдийн засагтай. Бельгийн эдийн засгийн талаарх зарим гол үзүүлэлтээс дурдвал:

• Үйлчилгээнд чиглэсэн эдийн засаг: Бельги нь үйлчилгээнд чиглэсэн эдийн засагтай бөгөөд үйлчилгээ нь ДНБ-ийнх нь багагүй хувийг эзэлдэг. Үйлчилгээний салбар нь санхүү, харилцаа холбоо, эрүүл мэнд, аялал жуулчлалыг багтаадаг.
• Үйлдвэрлэл: Бельги нь ялангуяа химийн бодис, эм зүй, автомашин, машин механизм зэрэг салбарт хүчирхэг үйлдвэрлэлийн баазтай. Тус улс өндөр технологийн үйлдвэрлэлээрээ алдартай бөгөөд хэд хэдэн үндэстэн дамнасан корпорациуд байрладаг.
• Худалдааны төв: Бельги нь Европын зүрхэнд стратегийн хувьд оршдог тул ложистик, тээврийн гол зангилаа болдог. Ялангуяа Антверпен хотын боомт нь Европ дахь хамгийн ачаалалтай боомтуудын нэг бөгөөд дэлхийн улс орнуудтай шууд худалдаа хийх боломжийг олгодог.
• ЕХ-ны гишүүнчлэл: Европын Холбооны (ЕХ) үүсгэн байгуулагч гишүүн орны хувьд Бельги нь ЕХ-ны гишүүн орнуудын дотор бараа, үйлчилгээ, хөрөнгө, хүмүүсийн чөлөөтэй шилжих боломжийг олгодог ЕХ-ны нэгдсэн зах зээлд нэвтрэх давуу талтай.
• Нэг хүнд ногдох ДНБ өндөр: Бельги нь нэг хүнд ногдох ДНБ харьцангуй өндөр байгаа нь оршин суугчдынх нь амьжиргааны түвшин өндөр байгааг харуулж байна.

Ерөнхийдөө  Бельгийн  эдийн  засаг  нь  нээлттэй,  төрөлжсөн,  Европын  болон дэлхийн эдийн засагтай хүчтэй интеграцчилалтай байдгаараа онцлог юм.

Экспорт, импортын хувьд Бельги Улс ямар давуу талтай вэ?
Бельги бол олон улсын худалдааны чухал тоглогч бөгөөд импорт, экспортын аль алиных нь гол зангилаа болж ирсэн. Тус улсын худалдааны хүчтэй харилцаа, таатай байршил, сайн хөгжсөн дэд бүтэц нь дэлхийн худалдааны гол тоглогчийн байр сууриа одоо ч хадгалсаар байна.

• Худалдааны гол түншүүд: Бельги нь худалдааны маш олон талт сүлжээтэй бөгөөд худалдааны гол түншүүд нь Европын Холбооны (ЕХ) бусад орнууд, ялангуяа Герман, Франц, Нидерланд улсууд байдаг. ЕХ-ноос гадна Бельги нь АНУ, Хятад, Их Британитай томоохон худалдаа хийдэг.
• Экспорт: Бельги нь химийн бодис, машин, тоног төхөөрөмж, эм, тээврийн хэрэгсэл, алмааз, хүнсний бүтээгдэхүүн зэрэг экспортын гол салбаруудтай өргөн хүрээний бараа, үйлчилгээ экспортолдог. Ялангуяа химийн болон эмийн бүтээгдэхүүн нь экспортын гол төрөл бөгөөд Бельги нь эдгээр салбараараа дэлхийд тэргүүлэгч экспортлогчдын нэг юм.
• Импорт: Бельги нь түүхий эд, машин механизм, тээврийн хэрэгсэл, химийн бодис, хүнсний бүтээгдэхүүн зэрэг төрөл бүрийн бараа импортолдог. Тус улсын импортыг дотоодын эрэлт хэрэгцээ, түүнчлэн Европын бусад зах зээлд нийлүүлэх бараа түгээх төвийн үүрэг гүйцэтгэдэг.

Хөрөнгө оруулалтын орчных нь талаар мэдээлэл өгөөч?
Бельги Улс улс төрийн тогтвортой байдал, өндөр ур чадвартай ажиллах хүч, Европ дахь стратегийн байршил зэргээрээ онцлог хөрөнгө оруулалтын харьцангуй таатай орчинг санал болгож байдаг. Бельги дэх хөрөнгө оруулалтын орчны зарим гол талуудаас дурдвал:

• Улс төрийн тогтвортой байдал: Бельги улс төрийн тогтвор суурьшилтай, ардчилсан тогтолцоотой, эрх мэдлийг тайван замаар шилжүүлж байсан түүхтэй улс. Тус улс хууль дээдэлдэг, өмчийн эрхийг дээдэлдэг, засаглалын ил тод байдал нь хөрөнгө оруулагчдад тогтвортой, урьдчилан таамаглахуйц бизнесийн орчныг бүрдүүлдэг гэдгээрээ алдартай.
• Стратегийн байршил: Баруун Европын уулзварт оршдог Бельги нь Европын зах зээлд гарах гарц болдог. Европын томоохон хотуудтай ойр оршдог, боомт, төмөр зам, хурдны зам зэрэг тээврийн дэд бүтэц сайн хөгжсөн нь Европын холбоо болон бусад орнуудад нэвтрэхийг эрэлхийлж буй бизнес эрхлэгчдийн сонирхол татахуйц газар болгодог.
• Чадварлаг боловсон хүчин: Бельги нь техникийн болон мэргэжлийн сургалтад ихээхэн ач холбогдол өгдөг өндөр боловсролтой, чадварлаг боловсон хүчнээр сайрхдаг. Тус улсын боловсролын систем нь инженерчлэл, технологи, санхүү, эрүүл мэнд зэрэг төрөл бүрийн чиглэлээр мэргэшсэн төгсөгчдийг бэлтгэдэг бөгөөд энэ нь мэдлэг шингэсэн салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй бизнес эрхлэгчдэд ашигтай юм.
• Бизнесийн таатай орчин: Бельги улс гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татахын тулд төрөл бүрийн урамшуулал, дэмжлэгийн арга хэмжээг санал болгодог. Үүнд татварын хөнгөлөлт, буцалтгүй тусламж, татаас, бүс нутгийн болон холбооны эрх баригчдаас үзүүлж буй дэмжлэгийн үйлчилгээ орно. Нэмж дурдахад, Бельги улс бизнес эрхлэх, ажиллуулах захиргааны журмыг хялбаршуулж, компани байгуулах, ажиллуулахад харьцангуй хялбар болгосон байдаг.
• ЕХ-ны зах зээлд нэвтрэх боломж: Европын Холбооны гишүүн орны хувьд Бельги улс бизнес эрхлэгчдэд тарифгүй худалдаа, 440 сая гаруй хүн амтай томоохон хэрэглэгчийн баазыг бүрдүүлдэг ЕХ-ны нэгдсэн зах зээлд нэвтрэх давуу талтай. Энэхүү хандалт нь Бельгид үйл ажиллагаа явуулж буй компаниудад худалдааны саад бэрхшээлгүйгээр Европ даяар зах зээлийн хүрээгээ тэлэх боломжийг олгодог.
• Инноваци ба судалгаа: Бельги улс инноваци, судалгаанд ихээхэн ач холбогдол өгч, янз бүрийн салбарын судалгаа, хөгжилд (R&D) ихээхэн хөрөнгө оруулалт хийдэг. Тус улс нь дэлхийн жишигт нийцсэн эрдэм шинжилгээний байгууллагууд, их дээд сургуулиуд, инновацийн төвүүдтэй бөгөөд академи болон үйлдвэрлэлийн хамтын ажиллагааг хөгжүүлж, технологийн дэвшлийг хөдөлгөдөг.
• Амьдралын чанар: Бельги нь эрүүл мэнд, боловсрол, тээвэр, соёлын маш сайн үйлчилгээ бүхий оршин суугчид болон гадаадын иргэдэд амьдралын өндөр чанарыг санал болгодог. Брюссель, Антверпен, Гент зэрэг тус улсын космополит хотууд нь бизнесийн мэргэжилтнүүд болон тэдний гэр бүлд эрч хүчтэй, олон соёлт орчныг бүрдүүлдэг.

Монгол Улсаас импортолж авах боломжтой худалдааны төрөл зүйл нь юу гэж харж байна вэ?
Монголоос Бельги рүү экспортлох боломжтой бүтээгдэхүүнүүд гэвэл:

• Ашигт малтмал: Монгол Улс байгалийн баялаг, тэр дундаа нүүрс, зэс, алт болон бусад ашигт малтмалаар баялаг. Эдгээр түүхий эдийг Бельгид янз бүрийн үйлдвэрлэлийн зориулалтаар экспортлох боломжтой.
• Ноолуур, ноосон бүтээгдэхүүн: ноосон цамц, ороолт, хөнжил зэрэг өндөр чанартай ноолуур, ноосон бүтээгдэхүүнээрээ алдартай. Бельгийн импортлогчид эдгээр бүтээгдэхүүнийг чанар, гар урлалын хувьд сэтгэл татам гэж үздэг.
• Монгол Улсын мал аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүн: ялангуяа хонь, ямааны томоохон салбартай. Монголоос Бельги рүү ноос, арьс шир, мах зэрэг бүтээгдэхүүн экспортлох боломжтой.
• Эсгий бүтээгдэхүүн: Монгол үндэсний эсгий эдлэл, тухайлбал Монгол гэр, хивс, гар урлал зэргийг соёл, гоо зүйн үнэ цэнийг нь харгалзан экспортлох боломжтой.
• Эмийн ургамал, ургамал: эмийн ургамал, ургамлыг эрүүл мэндийн янз бүрийн зорилгоор ашигладаг баялаг уламжлалтай. Эмийн болон эрүүл мэндийн салбарын Бельгийн импортлогчид эдгээр бүтээгдэхүүнийг авах сонирхолтой байж болох юм.
• Гар урлал: Монголын уламжлалт хувцас, гоёл чимэглэл, урлагийн бүтээл зэрэг соёлын ач холбогдол, өвөрмөц онцлогийг харгалзан монгол урлалын бүтээгдэхүүнийг экспортлох боломжтой.

Монгол Улс руу экспортлох онцлог бараа, ажил үйлчилгээ нь юу байж болох вэ?

• Машин, тоног төхөөрөмж: Бельги нь үйлдвэрлэлийн машин, барилгын тоног төхөөрөмж, хөдөө аж ахуйн машин зэрэг өндөр чанартай машин, тоног төхөөрөмжөөрөө алдартай. Эдгээр бүтээгдэхүүн нь Монгол Улсад дэд бүтцийн бүтээн байгуулалт, аж үйлдвэрийн төслүүдэд эрэлт хэрэгцээтэй байж болох юм.
• Химийн  бодис  ба  эмийн  бүтээгдэхүүн:  Бельги  нь  химийн  болон  эмийн үйлдвэрлэлийн хүчирхэг салбартай бөгөөд эм, тусгай химийн бодис, биотехнологийн бүтээгдэхүүн зэрэг өргөн хүрээний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг. Эдгээрийг эрүүл мэнд, үйлдвэрлэл, судалгааны зориулалтаар Монгол Улс руу экспортлох боломжтой.
• Хоол хүнс, ундаа: Бельгийн хүнсний бүтээгдэхүүн, шоколад, жигнэмэг, вафли, шар айраг зэрэг нь чанар, амтаараа өндөр үнэлэгддэг. Олон улсын хүнс, ундааны өсөн нэмэгдэж буй эрэлтийг хангахын тулд эдгээрийг Монгол Улс руу экспортлох боломжтой.
• Сэргээгдэх эрчим хүчний технологи: Бельги нь салхины эрчим хүч, нарны эрчим хүч, эрчим хүчний хэмнэлттэй шийдлүүд зэрэг сэргээгдэх эрчим хүчний технологид тэргүүлэгч орон юм. Тогтвортой хөгжил, сэргээгдэх эрчим хүчний төслүүдийн хүчин чармайлтыг дэмжих зорилгоор эдгээр технологийг Монголд экспортлох боломжтой.
• Байгаль орчин, усны менежментийн шийдэл: Бельги нь бохир ус цэвэрлэх, хог хаягдлын менежмент, бохирдлыг хянах технологи зэрэг байгаль орчин, усны менежментийн шийдэлд туршлагатай. Байгаль орчны тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх, тогтвортой хөгжлийн санаачлагыг дэмжих зорилгоор эдгээр шийдлүүдийг Монгол руу экспортлох боломжтой.

Гадаад худалдааны татвар, тарифын талаарх мэдээлэл өгнө үү?

Монгол Улсаас Бельгид бараа бүтээгдэхүүн импортлохдоо импортлогчид гадаад худалдааны татвар, импортын татвартай холбоотой дараах зүйлийг анхаарч үзэх хэрэгтэй.

• Гаалийн татвар: Бельги нь Европын холбооны гаалийн холбооны нэг хэсэг учраас Монгол Улсаас импортлох бараа бүтээгдэхүүнд ЕХ-ны гаалийн нэгдсэн тарифыг мөрддөг. Монгол Улсаас импортолж буй бараанд ногдуулах гаалийн тодорхой татвар нь тухайн барааны төрөл, ЕХ-ны Нэгдсэн нэршил (CN)-ийн ангиллаас хамаарна.
• Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар (НӨАТ): Монгол Улсаас импортоор орж ирж байгаа бараа бүтээгдэхүүнд Бельги улсын 21 хувийн стандартын хэмжээгээр нэмэгдсэн өртгийн албан татвар (НӨАТ) ногдуулдаг. НӨАТ-ыг тухайн барааны гаалийн үнэ, үүнд өртөг, даатгал, ачааны үнэ (CIF) болон холбогдох гаалийн татвар зэрэгт үндэслэн тооцдог.
• Тарифын  хөнгөлөлт:  Монгол  Улс  ЕХ-ны  GSP+  хөтөлбөрийн  үр  шимийг хүртэгчийн хувьд Европын холбоо, тэр дундаа Бельги улс руу экспортолж буй олон нэр төрлийн бараа (7500 хүртэл) бүтээгдэхүүндээ хөнгөлөлттэй буюу тэг тариф ногдуулдаг. Энэхүү хөнгөлөлттэй тарифын горим нь ашиг хүртэгч орнуудын ЕХ-ны зах зээлд нэвтрэх боломжийг нэмэгдүүлэх замаар тэдний эдийн засгийн хөгжлийг дэмжих зорилготой. Түүнчлэн, GSP+ нь тарифын хөнгөлөлт үзүүлдэг хэдий ч импортлогчид Монголоос Бельги рүү бараа импортлохдоо нэмүү өртгийн албан татвар (НӨАТ), импортын тусгай зөвшөөрлийн шаардлага, гаалийн бүрдүүлэлтийн журам зэрэг бусад асуудлыг анхаарч үзэх хэрэгтэй.
• Импортын лиценз ба дүрэм: Зарим бараа нь шинж чанар, ангилал, зохицуулалтын шаардлагаас хамааран Бельгид нэвтрэхийн тулд импортын тусгай зөвшөөрөл, зөвшөөрөл, гэрчилгээ шаардаж болно. Импортлогчид бүтээгдэхүүний стандарт, эрүүл мэнд, аюулгүй байдлын шаардлага болон бусад холбогдох хууль тогтоомжийн талаархи Бельги болон ЕХ-ны дүрэм журмыг дагаж мөрдөх ёстой.
• Гаалийн бүрдүүлэлтийн журам: Импортлогч нь гаалийн мэдүүлгээ гаргаж, шаардлагатай бичиг баримтыг Бельгийн гаалийн байгууллагад бүрдүүлж баталгаажуулах шаардлагатай. Гаалийн бүрдүүлэлтийн журамд барааг Бельгийн зах зээлд гаргахаас өмнө хяналт шалгалт, бичиг баримтыг шалгах, гаалийн татвар, татвар төлөх зэрэг орно.

Тээвэр логистикийн талаарх мэдээлэл өгнө үү?

Бельги улс Европын уулзварт стратегийн чухал байршил, боомт, нисэх онгоцны буудал, авто зам, төмөр замын өргөн сүлжээ зэрэг тээврийн дэд бүтэц сайн хөгжсөн нь импорт, экспортын үйл ажиллагааг хөнгөвчилдөг. Ялангуяа Антверпен боомт нь Европын хамгийн том, хөл хөдөлгөөн ихтэй боомтуудын нэг бөгөөд Бельгийн худалдаанд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.

Тухайн улсын гадаад худалдаатай холбоотой бусад мэдээллийг энд дарж авч болох юм: 

Мөн Бельги  улсад 2024-2025 онд зохион байгуулагдах томоохон үзэсгэлэн яармаг, худалдаа, эдийн засагтай холбоотой арга хэмжээний жагсаалтыг мэдээлэл болгон хавсаргав.

Брюссель хот дахь Монгол Улсын Худалдааны танхим нь Монголын бизнес эрхлэгчид, компаниуд, ААН-үүдтэй бүхий л түвшинд хамтран ажиллаж, уулзалт, судалгаа, туршилт зохион байгуулах, төлөөлөн уулзах, чанарын шалгалт, гэрээ хэлэлцээр, танилцуулга хийх зэрэг тухайн байдлаасаа хамаарч бүх талаараа дэмжлэг үзүүлэн хамтран ажиллах боломжтой гэдгийг энэ дашрамд дурдмаар байна. Баярлалаа

Баярлалаа. Танд ажлын амжилт хүсье.